เครื่องช่วยหายใจชนิดแรงดัน 2 ระดับ (BiPAP) รักษาอาการนอนกรนได้อย่างไร?

ปัญหาการนอนกรนเพียงอย่างเดียวอาจเป็นความผิดปกติที่มีผลต่อสุขภาพไม่มากนัก หรืออาจสร้างความรำคาญให้กับคนใกล้ชิดและคนที่นอนด้วยเท่านั้น แต่อาการนอนกรนที่อยู่ในระดับปานกลางถึงขั้นรุนแรง คือภัยเงียบที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพทั้งในระยะสั้นและระยะยาว

เพราะการนอนกรนคือภาวะผิดปกติของการหายใจหากอยู่ในขั้นรุนแรงก็อาจทำให้เกิดภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพได้ สำหรับขั้นตอนการรักษาอาการนอนกรนทำได้หลายวิธี และแนวทางการรักษาซึ่งได้ผลเป็นที่ยอมรับได้แก่ การรักษาอาการนอนกรนด้วย เครื่องช่วยหายใจ BiPAP

ก่อนอื่น มาทำความรู้จักกับเครื่อง BiPAP กัน

BiPAP ย่อมาจากคำว่า Bilevel Positive Airway Pressure หมายถึง เครื่องช่วยหายใจ (Ventilator) ประเภทหนึ่ง ซึ่งจัดเป็นอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ใช้ในการรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ซึ่งส่วนใหญ่นำไปใช้กับผู้ป่วยที่มีอาการกรนอยู่ในขั้นรุนแรง

กลไกการทำงานของเครื่อง BiPAP จะทำหน้าที่ดันลมเข้าไปในปอดขณะหายใจเข้า และป้องกันไม่ให้ทางเดินหายใจส่วนต้นอุดตันขณะที่หายใจออก สามารถปรับความดันได้ 2 ระดับเพื่อให้ระดับแรงดันอากาศในจังหวะหายใจเข้าและหายใจออกมีค่าแตกต่างกันได้  เป็นเครื่องที่เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการนอนกรนหรือมีภาวะหยุดหายใจขณะหลับขั้นรุนแรง ที่ต้องใช้แรงดันในการรักษาสูงๆ

ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Sleep Apnea)

ภาวะหยุดหายใจชั่วคราวขณะหลับ เป็นความผิดปกติที่เกิดขึ้นจากการที่ร่างกายของคนเราไม่สามารถหายใจเข้าหรือหายใจออกได้ตามปกติ เนื่องจากเนื้อเยื่ออ่อนในทางเดินหายใจอ่อนแรงหรือตีบแคบลง ทำให้ลมหายใจที่ผ่านเข้ามาที่ช่องแคบนี้ เกิดการกระพือและเมื่อกล้ามเนื้อเกิดการกระพือ หรือสั่นสะเทือน ก็จะเกิดเป็นเสียงกรนขึ้น

อาการนอนกรนที่รุนแรงและส่งผลให้มีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ ได้แก่การที่กล้ามเนื้อในช่องคอมีการหย่อนตัวลงมาก ทำให้ทางเดินหายใจตีบแคบและลงมาจนปิดสนิท

เมื่อช่องทางเดินหายใจปิดสนิท ก็จะไม่มีอากาศไหลผ่านเข้าสู่ร่างกายและไม่มีการสั่นสะเทือนของกล้ามเนื้อเสียงกรนก็จะหายไป แต่ขณะที่เสียงกรนหายไปก็จะมีภาวะหยุดหายใจขณะหลับชนิดอุดกั้นตามมา ซึ่งถือเป็นอาการนอนกรนขั้นรุนแรงที่ต้องทำการรักษาด้วย เครื่อง BiPAP หรือเครื่องช่วยหายใจขณะนอนหลับ

อ่านเพิ่มเติม: Sleep Apnea คืออะไร?

รู้ได้อย่างไรว่าอาการนอนกรนอยู่ในขั้นรุนแรง

สำหรับอาการนอนกรนที่อยู่ในขั้นรุนแรง อาจมีอาการเบื้องต้นของภาวะหยุดหายใจขณะหลับที่ผู้ป่วยควรสังเกตได้ทั้ง 2 ช่วงเวลา ได้แก่ อาการในเวลากลางคืน และอาการในเวลากลางวัน ดังนี้

อาการในเวลากลางคืน ได้แก่

• การนอนกรนเสียงดังเป็นประจำ
• นอนไม่หลับมีอาการนอนกระสับกระส่าย
• หอบหรือหายใจเฮือกเพื่อดึงอากาศเข้าขณะการนอนหลับ
• มีอาการผวา สะดุ้งตื่น หรือหายใจแรง เหมือนหายใจไม่ออก
• หากมีผู้สังเกตการณ์จะพบว่ามีการหยุดหายใจเป็นช่วง ๆ ขณะหลับ
• ตื่นเข้าห้องน้ำบ่อย
• ขณะนอนหลับมีเหงื่อออกมากผิดปกติ
• มีอาการคล้ายสำลักน้ำลายเป็นระยะ

อาการในเวลากลางวัน

• หลังจากตื่นนอนในช่วงเช้ามักมีอาการปวดหัวบ่อย ๆ
• ไม่สดชื่น มึนงง คล้ายนอนไม่พอ
• อ่อนเพลียง่าย คุณภาพและประสิทธิภาพการทำงานลดลง
• สมาธิสั้น ความจำไม่ดี
• ง่วงนอนระหว่างวัน หรือง่วงนอนระหว่างทำกิจกรรมประจำวัน
• หงุดหงิดง่าย หรือมีอาการซึมเศร้า

เครื่อง BiPAP รักษาอาการนอนกรนได้อย่างไร

เครื่อง BiPAP เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการรักษาอาการนอนกรนและภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับสามารถปรับระดับความดันได้ 2 ระดับ ช่วงหายใจเข้าและหายใจออก กลไกการทำงานของเครื่อง เป็นการเป่าความดันลมเพื่อเปิดขยายทางเดินหายใจ ประกอบด้วยเครื่องช่วยผลักลมเข้าปอดขณะหายใจเข้าและมีความดันคงค้างในปอดช่วงหายใจออก

BiPAP เป็นเครื่องช่วยหายใจชนิดแรงดัน 2 ระดับ ที่เหมาะสำหรับการรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับขั้นรุนแรง ร่วมกับความดันสูงและค่าออกซิเจนในเลือดต่ำ (low oxygen levels) รวมถึงคนไข้ที่มีปัญหาโรคปอด เช่น ผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) หรือ ผู้ป่วยโรคถุงลมโป่งพอง

อ่านเพิ่มเติม: โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) คืออะไร?

ข้อดีของการรักษาอาการนอนกรนด้วยเครื่อง BiPAP

การรักษาอาการนอนกรนด้วยเครื่อง BiPAP เป็นวิธีการช่วยหายใจโดยผู้ป่วยไม่ต้องผ่าตัด มีทั้งรุ่นสำหรับผู้ป่วยที่ใส่หน้ากาก และสำหรับผู้ป่วยใส่ท่อช่วยหายใจ (เจาะคอ) สำหรับผู้ป่วยที่ใช้หน้ากาก ส่วนใหญ่นิยมใช้หน้ากากแบบครอบจมูกและปาก ที่มีความยืดหยุ่น นุ่ม สวมใส่สบาย กระชับรับกับใบหน้า

แรงดัน 2 ระดับนี้ สามารถปรับให้เหมาะกับอาการของผู้ป่วย ทำให้ช่วยรักษาอาการนอนกรนที่อยู่ในระดับรุนแรงและมีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับได้อย่างเห็นผล โดยไม่ต้องทำการรักษาด้วยวิธีผ่าตัด

สรุป

อาการนอนกรน เป็นความผิดปกติที่มีผลต่อสุขภาพไม่มากนักในกรณีที่เป็นการกรนที่ไม่รุนแรง แต่หากมีความรุนแรงและมีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับร่วมด้วยแล้ว นอกจากเป็นปัญหาต่อสุขภาพทั้งในระยะสั้นและระยะยาว ยังเป็นสาเหตุสำคัญของโรคร้ายแรงต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจ โรคความดัน และเบาหวาน ได้อีกด้วย

การรักษาด้วยเครื่อง BiPAP คือแนวทางการรักษาที่ไม่ต้องใช้ยา ไม่ต้องผ่าตัดและยังเป็นที่ยอมรับทางการแพทย์จากทั่วโลก ว่าเป็นเครื่องช่วยหายใจที่รักษาอาการนอนกรนและภาวะหยุดหายใจขณะหลับขั้นรุนแรงได้อย่างมีประสิทธิภาพ