การดูแลผู้ป่วยเจาะคอ (Tracheostomy) ที่บ้าน
การดูแลผู้ป่วยเจาะคอที่บ้าน เป็นการดูแลที่ต้องอาศัยความเข้าใจและการดูแลที่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษ ซึ่งในบทความที่แล้วเราได้กล่าวถึงเทคนิคการเลือกหน้ากากสำหรับเครื่องช่วยหายใจในเบื้องต้นไปแล้ว
ในบทความนี้เราจะมาลงรายละเอียดถึงการดูแลผู้ป่วยเจาะคอที่บ้านรวมถึงการเลือกใช้เครื่องช่วยหายใจที่เหมาะสมกับผู้ป่วยเจาะคอกันครับ
การเจาะคอ (Tracheostomy) คืออะไร
การเจาะคอ (Tracheostomy) คือ การเปิดท่อทางเดินหายใจส่วนต้น ในคนไข้ที่มีภาวะทางเดินหายใจส่วนบนถูกปิดกั้น จนไม่สามารถใช้จมูกหรือปากในการหายใจได้ แพทย์จึงต้องทำการย้ายตำแหน่งของการหายใจโดยการสร้างทางติดต่อระหว่างหลอดลมกับผิวหนังบริเวณด้านหน้าของลำคอตรงส่วนที่อยู่ใต้กล่องเสียงแทน
เพื่อบรรเทาอาการอุดกั้นในระบบทางเดินหายใจส่วนบนหรือในการดูแลเสมหะและป้องกันการสำลักในผู้ป่วยที่ใช้เครื่องช่วยหายใจเป็นระยะเวลานานหรือผู้ป่วยที่มีเสมหะมากไม่สามารถไอออกเองได้
ผู้ป่วยประเภทไหนบ้างที่ควรได้รับการเจาะคอ
การเจาะคอจะทำในผู้ป่วยที่ประสบภาวะบางอย่างที่อุดกั้นทางเดินหายใจเอาไว้จนคนไข้ไม่สามารถหายใจได้เอง ไม่ว่าจะเป็นแบบเฉียบพลันหรือว่าเรื้อรัง รวมถึงผู้ป่วยไม่รู้สติ ผู้ป่วยอัมพาตและผู้ป่วยติดเตียงที่ต้องใส่ท่อช่วยหายใจนานๆ จนทำให้เกิดพังพืดบริเวณกล่องเสียง
การดูแลผู้ป่วยเจาะคอที่บ้าน
ในช่วงสัปดาห์แรกหลังการเจาะคอ แพทย์จะเป็นผู้ติดตามอาการอย่างใกล้ชิด คอยตรวจสอบว่ามีอาการผิดปกติอะไรหรือไม่ เนื่องจากเป็นช่วงที่ยังเสี่ยงต่อการที่ท่อจะหลุดได้ง่ายมากที่สุด อีกทั้งยังเป็นช่วงที่ต้องใส่ใจในเรื่องของความสะอาดเป็นอย่างยิ่ง เมื่อครบ 7 วันหรือ 1 สัปดาห์แล้วคนไข้สามารถกลับไปรักษาตัวต่อที่บ้านได้
ซึ่งโดยทั่วไปการเจาะคอจะทำเพื่อคนไข้ที่ต้องใช้เครื่องช่วยหายใจในการดำรงชีวิตที่บ้าน เพราะการเจาะคอทำให้สามารถดูแลได้ง่ายกว่า และลดความเสี่ยงจากการเลื่อนหลุดได้มากกว่านั่นเอง
วิธีดูแลผู้ป่วยเจาะคอที่บ้าน
- ล้างมือให้สะอาดก่อนและหลังให้การดูแลผู้ป่วย
- ใช้แอลกอฮอล์ทำความสะอาดบริเวณข้อต่อต่างๆ
- จัดท่าให้ผู้ป่วยหายใจได้สะดวกและหมั่นพลิกตัวผู้ป่วยทุก 2 ชั่วโมง
- ดูแลท่อหลอดลมคอให้อยู่กับที่
- ฟังเสียงการทำงานของเครื่องช่วยหายใจ
- หมั่นสังเกตอาการต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้น
ถ้าหากพบอาการผิดปกติดังต่อไปนี้ควรรีบพบแพทย์โดยด่วน ไม่ว่าจะเป็น
- ท่อหลอดลมหลุด สามารถสังเกตได้จาก ผู้ป่วยผู้ออกเสียงได้, ช่วงหายใจออก ไม่เห็นละอองไอน้ำขึ้นมาตามท่อหลอดลมคอ, ผู้ป่วยกระสับกระส่าย เป็นต้น
- ท่อชั้นในหายหรือไม่สามารถใส่ท่อเข้าไปได้
- หายใจลำบาก
- มีอาการหอบเหนื่อย
- มีอาการติดเชื้อ ปวด บวม แดง หรือมีหนองบริเวณที่เจาะคอ
- มีเลือดออกจากท่อหลอดลม
เครื่องช่วยหายใจประเภทไหนที่ใช้กับผู้ป่วยเจาะคอได้
เพราะไม่ใช่เครื่องช่วยหายใจทุกรุ่นที่จะสามารถนำมาใช้งานได้ในผู้ป่วยเจาะคอ ดังนั้นท่านควรได้รับการแนะนำจากแพทย์ หรือสอบถามกับทางผู้จำหน่าย ตัวอย่างเครื่องช่วยหายใจที่สามารถใช้กับผู้ป่วยเจาะคอได้ เช่น ResMed Stellar 150 เป็นต้น
