เมลาโทนิน (Melatonin) คืออะไร รักษาโรคนอนไม่หลับได้จริงหรือ?

เมลาโทนิน (Melatonin) คือฮอร์โมนที่สมองของเราสร้างขึ้นมาโดยธรรมชาติ เพื่อช่วยควบคุมการนอนและเป็นนาฬิกาชีวภาพ (Circadian Rhythm) ของร่างกาย โดยสมองจะหลั่งฮอร์โมนชนิดนี้ขึ้นมาในช่วงเวลากลางคืน ทำให้ร่างกายรู้สึกง่วงและทำให้หลับ

โดยปกติสมองจะผลิตเมลาโทนินออกมาในช่วงเวลาประมาณ 3 ทุ่ม และจะคงอยู่ในกระแสเลือดเป็นเวลาประมาณ 12 ชั่วโมง ก่อนที่จะค่อยๆ ลดลงพร้อมๆ กับการเพิ่มขึ้นของแสงอาทิตย์ จนกระทั่งถึงเวลาประมาณ 9 โมงเช้า ระดับเมลาโทนินในร่างกายจะลดต่ำลงจนวัดระดับไม่ได้

ในปัจจุบันมีการนำเมลาโทนินไปใช้ในการรักษาและยับยั้งโรคต่างๆ เช่น โรคนอนไม่หลับ หรือ Insomnia และใช้ในการช่วยลดระดับไตรกลีเซอรอลในเลือดอีกด้วย

ประเภทของเมลาโทนิน

1. ประเภทปลดปล่อยทันที – เมลาโทนินประเภทนี้มีทั้งขนาด 3 มก., 5 มก., 10 มก. เมลาโทนินรูปแบบนี้ยังไม่ได้รับการขึ้นทะเบียนยาในประเทศไทย
2. ประเภทออกฤทธิ์เนิ่น – เมลาโทนินประเภทนี้จัดเป็นยาและต้องได้รับอนุญาตจาก อย. ปัจจุบันมีเพียงยี่ห้อ Circadin® เท่านั้นที่ได้รับการจดทะเบียนกับ อย. สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไปและต้องมีใบสั่งยาจากแพทย์เท่านั้น แต่ถ้าเป็นเมลาโทนินที่นำเข้าจากต่างประเทศในรูปแบบต่างๆ ยังถือเป็นยาผิดกฎหมาย (อ้างอิงจากเว็บไซต์ doctorraksa)

เมลาโทนินมีประโยชน์อย่างไรบ้าง

ดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น เมลาโทนินเป็นฮอร์โมนที่ควบคุมการนอนหลับและเกี่ยวข้องกับวงจรการนอนของเรา ดังนั้นจึงมีการนำเมลาโทนินมาประยุกต์ใช้ในการรักษาอาการผิดปกติที่เกี่ยวข้องกับการนอนเป็นส่วนใหญ่ โดยเฉพาะอาการนอนไม่หลับเมื่ออายุมากขึ้น

อ่านเพิ่มเติม: โรคร้ายที่มากับอาการนอนไม่หลับ

ในปัจจุบัน เราสามารถผลิตเมลาโทนินด้วยวิธีการสังเคราะห์ได้แล้ว โดยมักผลิตเป็นอาหารเสริมหรือผลิตเป็นยาในการรักษาอาการที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับ

อย่างไรก็ดี ท่านไม่ควรซื้อเมลาโทนินมารับประทานเอง ควรปรึกษาแพทย์และใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์เท่านั้น

ประโยชน์เมลาโทนิน พอสรุปได้มีดังนี้

• รักษาโรคนอนไม่หลับ (Insomnia)
• รักษาความผิดปกติของนาฬิกาชีวภาพ
• รักษากลุ่มอาการนอนหลับผิดเวลา (Delayed sleep phase syndrome) อาการของโรคนี้คือไม่สามารถนอนหลับก่อนเวลาตีสองได้
• บรรเทาอาการง่วงนอนเนื่องจากเจ็ทแลค (Jet lag)
• ช่วยคนที่ทำงานเป็นกะ (Shift work) ให้นอนหลับได้ง่ายขึ้น

ข้อควรระวัง

เมลาโทนินอาจทำให้รู้สึกง่วง จึงควรรับประทานก่อนจะเข้านอน ไม่ควรขับรถหรือทำงานกับเครื่องจักรหลังจากรับประทานเข้าไป หากคุณรับประทานยาอื่นเป็นประจำ มีโรคประจำตัว กำลังตั้งครรภ์ หรือให้นมบุตร เป็นเบาหวาน มีปัญหาฮอร์โมนไม่สมดุลจากโรคอื่น หรืออยู่ในวัยหมดประจำเดือนและกำลังรับฮอร์โมนทดแทน ไม่ควรรับประทานเมลาโทนินและควรปรึกษาแพทย์ก่อน

เนื่องจากเมลาโทนินอาจกระตุ้นภูมิคุ้มกันของคุณมากเกินไป ผู้ที่ป่วยเป็นโรคภูมิคุ้มกันต่อต้านร่างกายตัวเอง หรือรับประทานยากดภูมิคุ้มกันไม่ควรรับประทานเมลาโทนิน

แม้ว่าเมลาโทนินจะเป็นฮอร์โมนที่มีอยู่ในร่างกาย แต่การใช้อาหารเสริมที่มีเมลาโทนินเป็นระยะเวลานานติดต่อกัน อาจทำให้เกิดอาการข้างเคียง เช่น ปวดศีรษะ มวนท้อง วิตกกังวล หงุดหงิด หรืออาจทำให้เกิดภาวะซึมเศร้าในระยะสั้นได้ ดังนั้นแพทย์จึงมักแนะให้ใช้เมลาโทนินในระยะเวลาสั้นๆ เท่านั้น